• O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia (art. 38 KP).
• Wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony przez pracodawcę jak i rozwiązanie przez niego każdego rodzaju umowy o pracę wymaga podania przyczyny uzasadniającej (art. 30 § 4 KP).
• Oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy o pracę powinno zawierać pouczenie o prawie odwołania się do sądu (art. 30 § 5 KP).
• Wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony wymaga wcześniejszej konsultacji tego zamiaru z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową (art. 38 § 1 KP).
• Jeśli wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony było nieprawidłowe lub bezzasadne sąd może orzec o bezskuteczności wypowiedzenia a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu (art. 45 § 1 KP).
• Wypowiedzenie umowy o pracę oraz jej rozwiązanie bez wypowiedzenia wymaga formy pisemnej (art. 30 § 3 KP).

• W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 37 § 1 KP).
• Umowę na czas określony można wypowiedzieć jedynie gdy zawartą ją na okres dłuższy niż 6 miesięcy i jednocześnie zawarto w niej odpowiednią klauzulę (art. 33 KP).
• Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, w sytuacji gdy brakuje mu nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku (art. 39 KP), z wyjątkiem sytuacji wskazanych w art. 43 KP.
• Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 41 KP).
• Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy (art. 177 § 1 KP).

• W zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkich pracowników niezależnie od ich przynależności związkowej. W sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy (art. 7 KP).
• Bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej pracodawca nie może działaczowi związkowemu podlegającemu szczególnej ochronie stosunku pracy wypowiedzieć umowy, rozwiązać z nim stosunku pracy, a także dokonać wypowiedzenia zmieniającego (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych).
• W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową, pracodawca jest zobowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o pracownikach korzystających z jej obrony. Organizacja związkowa w terminie 5 dni informuje pracodawcę, czy pracownik którego sprawa dotyczy jest jej członkiem lub korzysta z obrony związku (art. 30 ust. 2 (1) ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych).
• Regulamin pracy, wynagradzania oraz układ zbiorowy pracy podlegają uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową (art. 104 (2) § 1; art. 77 (2) § 4 KP; art. 241 (24) KP).
• Prawa i interesy zbiorowe pracowników są reprezentowane przez związki zawodowe (art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych).
  • Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych (art. 1 ustawy z dnia 29 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych).
  • Strajk zakładowy ogłasza organizacja związkowa po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników (referendum strajkowe), jeżeli w głosowaniu wzięło udział co najmniej 50% pracowników zakładu pracy. Ogłoszenie strajku powinno nastąpić co najmniej na 5 dni przed jego rozpoczęciem (art. 20 ustawy z dnia 29 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych).

• w wieku przedemerytalnym
• kobiet ciężarnych i na urlopach macierzyńskich
• członków rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego
• działaczy związkowych
• członków specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej
• członków specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółce europejskiej
• członków specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółdzielni europejskiej
• członków specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawicielem pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek,
• społecznych inspektorów pracy
• pracowników powołanych do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego
• członków rady pracowników.

Wiceprzewodnicząca
KZ NSZZ "Solidarność"
przy Politechnice Wrocławskiej
Jadwiga Szymonik